“Se vas ao Leboreiro non olvides levar a capa ao hombreiro” é un dito que reflicte as duras condicións desta ruta pola Serra do Leboreiro e Cabreira, na raia seca entre Galicia e Portugal. A ruta parte da aldea de A Fraga, a case 1.000 metros, e ascende ata a Pía da Moura, un penedo cunha figura humana tallada. Dende alí, diríxese ao marco 31, no alto do Codesal (1.333 m), pasando pola Mota Grande e desfrutando de vistas espectaculares. No descenso, preto da Mina dos Escapados, evócanse historias de fuxidos da represión fascista cara Portugal. A ruta remata nos muíños da Ponte Bedela, seguindo o curso do río Fragoso. A TENER EN CUENTA: • A mellor época para facer esta ruta é na primavera, pola floración, ou en outubro, evitando o calor do verán • No inverno pode haber neve desde A Fraga. • Leva auga dabondo, as fontes naturais poden estar secas. • A zona é ventosa, polo que é imprescindible levar roupa adecuada segundo as condicións climáticas. ELEMENTOS DE INTERESE: A Fraga, unha aldea singular, alberga un conxunto etnográfico de gran valor, incluído un dos canastros máis antigos de Galicia. Desde aquí, a ruta ascende ata o Penedo da Pía da Moura, unha formación rochosa chea de lendas. O Marco 31 marca a Raia Seca, a histórica fronteira entre Galicia e Portugal, mentres que a Mota Grande ofrece vistas únicas da paisaxe. A fauna salvaxe enriquece a experiencia, destacando os cabalos garranos en liberdade e a presenza do lobo. O miradoiro “A Solaina do Leboreiro” permite contemplar estas marabillas naturais, mentres que os Muíños de Baldemir recordan o pasado vinculado á auga e á tradición galega. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS: O Centro de Visitantes Porta de Lobeira destaca pola súa dedicación á etnografía e á figura de Xaquín Lorenzo “Xocas”. A Casa de Xocas, antiga residencia do ilustre etnógrafo, é parada obrigatoria. Preto de A Fraga, os Petroglifos de Pena Franqueira permiten explorar o legado prehistórico. Para os amantes do sendeirismo, destacan a Gran Ruta Transfronteiriza Gerês Xurés, o Vieiro das Mámoas, a Ruta dos muíños de Pontevedela e o Roteiro dos currais da Fraga, percorridos que mesturan historia, paisaxe e tradición.